Het nieuws kwam als een bommetje in de juridische wereld: onlangs heeft Facebook gewonnen voor het Hof van Justitie van de Europese Unie. Sommigen denken zelfs dat deze zaak een precedent kan scheppen. Om te begrijpen welke weg het sociale netwerk heeft gevolgd, moet er teruggegaan worden naar 2015, met de herziening van het beleid van Facebook op het gebied van privégegevens en cookies.
Wijziging met veel impact
Het nieuwe beleid dat Facebook voorstelde, maakte een veel sterkere tracking mogelijk dan voordien. Zelfs mensen die geen lid waren van het sociale netwerk konden gevolgd worden! Daarom besloot de voorzitter van de Privacycommissie (die nu de Privacy Autoriteit heet) Facebook voor de rechter te dagen door een gerechtelijk bevel tegen het bedrijf uit te vaardigen. Doelwit waren het moederbedrijf en de Belgische en Ierse dochterondernemingen van Facebook.
Eerste veroordeling
Het sociale netwerk werd in februari 2018 veroordeeld in kort geding, voornamelijk over de grond van de zaak. De Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg was namelijk van oordeel dat de betrokkenen niet voldoende waren geïnformeerd om te begrijpen waaraan zij begonnen waren. Facebook, vastbesloten dit niet te laten gebeuren, heeft de zaak aanhangig gemaakt bij het hof van beroep.
Tegelijkertijd trad op 25 mei 2018 de Algemene verordening gegevensbescherming (GDPR) in werking. De GDPR zou het proces aanzienlijk veranderen, aangezien de feiten nu zowel voor- als natijdig waren. Voor de feiten die zich eerder hadden voorgedaan, achtte Facebook het beroep niet-ontvankelijk, aangezien de vroegere rechtsgrondslag niet meer van toepassing was. Inderdaad, de GDPR is er gewoon voor in de plaats gekomen. Ten slotte heeft Facebook voor de latere feiten het "one-stop shop"-beginsel naar voren geschoven.
"One-stop shop"-mechanisme
Dit beginsel kwam er met de GDPR en bepaalt het concept van "leidende" autoriteit. Met laatstgenoemde wordt bedoeld "de toezichthoudende autoriteit van de hoofdvestiging of de enige vestiging van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker". Daarom probeerde Facebook zijn Ierse dochteronderneming naar voren te schuiven als de exclusieve regelgever. De locatie van deze laatste zou kunnen primeren als de verwerkingsverantwoordelijke van de persoonsgegevens van alle gebruikers in de Europese Unie.
Het hof van beroep heeft twijfels
Het eerste punt van zorg voor het hof van beroep is of de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kan optreden tegen Facebook indien zijn Ierse dochteronderneming wordt erkend als verantwoordelijke voor de verwerking van gegevens. Het Hof van Justitie van de Europese Unie moest zich uitspreken. Uiteindelijk oordeelde dat dat in dit geval rekening moest worden gehouden met het “one-stop-shop”-beginsel.
Wat zijn de conclusies van het Hof van Justitie van de EU?
In de eerste plaats verklaarde het dat bij grensoverschrijdende verwerking de titel van hoofdtoezichthouder niet noodzakelijkerwijs van toepassing is op een toezichthoudende autoriteit die in haar land naar de rechter moet stappen. Als de GDPR haar immers bevoegdheid verleent en zij de samenwerkingsprocedures naleeft, is het voor de uitoefening van de bevoegdheid niet vereist dat de verwerkingsverantwoordelijke zich op het betrokken grondgebied bevindt.
De uitoefening van de bevoegdheid in kwestie kan derhalve plaatsvinden ten aanzien van elke vestiging van de verwerkingsverantwoordelijke. Bovendien stelt het Hof van Justitie van de Europese Unie dat een niet-"leidende" autoriteit vóór 25 mei 2018 (de datum van inwerkingtreding van de GDPR) gerechtelijke stappen kan ondernemen voor inbreuken die na die datum zijn gepleegd.
Facebook heeft gewonnen voor het Hof van Justitie van de Europese Unie en deze zaak zal waarschijnlijk een precedent scheppen! Niettemin is het van vitaal belang ervoor te zorgen dat uw klanten begrijpen welke gegevens u verzamelt en welke gegevens daarvoor zullen worden gebruikt. Informeer hen zo veel mogelijk om een vertrouwensbreuk te voorkomen. Voor meer informatie over digitale strategieën, raden wij u aan contact op te nemen met ons team van deskundigen.